Als je geld te veel hebt, wil je nog wel eens rare fratsen uithalen. Kijk maar naar de EU, die telt in Nederland een vermogen neer voor een olijfolie informatiebureau (OIB) dat de olijf-olieconsumptie moet bevorderen. Het heeft veel weg van water naar de zee dragen aangezien alles wat uit het mediterrane gebied komt zo populair is dat het niet is aan te slepen. Nog veel erger is dat het bureau zich niet brandt aan doortastende adviezen over olijfolie. integendeel, het bureau grossiert in onbenulligheden. Bijvoorbeeld: 'Van alle spijsoliën heeft olijfolie het hoogste kookpunt', verkondigt het OIB. En dat is dan een aanmoediging om olijfolie voor bakken en frituren te gebruiken. Niets is minder waar en om dat aan te tonen is een stoomcursus olijfolie op z'n plaats. Er zijn vier soorten olijfolie, ten minste volgens de regels van de Europese Unie: extra olijfolie van eerste persing (extra vierge); olijfolie van eerste persing (vierge fine); gewone olijfolie en olie uit afval van olijven, een olijfolie die geen olijfolie mag heten. Dus eigenlijk zijn er maar drie. Een van die drie claims, tevens kwaliteitsaanduiding, moet volgens de Warenwet op het etiket staan. En wat nu het OIB blijkbaar niet weet, is dat je niet op grond van het hoge kookpunt van de olie mag beweren dat al deze olijfoliën geschikt zijn voor bakken en frituren. Even wat culichemie om dat duidelijk te maken. Op het moment dat oliemoleculen worden afgebroken, vormt zich een blauwe walm. Dat moment noemen oliegeleerden het rookpunt. En het bijtende gas dat lekker diep inhaleren boven zo'n pan dampen de olie tot een onvergetelijke ervaring maakt, is acroleïne. Alles wat daaruit komt, kan zo bij het afval. De smaak is intens verziekt en volgens de eetdokters is olijfolie dan veranderd in kankerolie. Dat rookpunt nu ligt bij de meeste plantaardige oliën (geraffineerde oliën vooral) veel hoger dan bij olijfolie. Dus andere oliën zijn meer geschikt voor bakken en frituren dan olijfolie. Amerikaanse onderzoekers kwamen tot het volgende lijstje: avocado-olie, kan met een rookpunt van 271°C, het best tegen verhitting. Daarna volgen amandelolie met 257°C, arachideolie met 232°C, (geraffineerde) gewone olijfolie met 211°C en zonnebloemolie met 200°C. Het rookpunt van extra olijfolie van de eerste persing daarentegen is slechts 122°C. Conclusie: gebruik nooit de prijzige olijfolie extra vierge voor bakken en frituren. Dat is niet alleen beter voor de portemonnee, maar ook voor de gezondheid. Denk je dat je het nu eindelijk een beetje onder de knie hebt, maakt Albert Heijn er weer een rotzooitje van. De kruidenier hanteert een eigen indeling: traditioneel, mild en extra vierde. Wat is nu traditioneel en wat mild? Een eigen Warenwet ingevoerd misschien? Een mooie klus voor de Keuringsdienst van Waren of hoe deze tegenwoordig ook mag heten.
